Chánh kiến là ánh sáng đầu tiên trong Bát Chánh Đạo – cũng là gốc rễ của mọi thiện pháp, từ đó mới phát sinh các yếu tố chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định.

1. Định nghĩa chánh kiến

Chánh kiến (sammā-diṭṭhi) là cái nhìn đúng đắn, thấy rõ sự thật về:

• Nhân quả

• Luân hồi

• Bốn chân lý cao thượng (Tứ Diệu Đế)

• Con đường thoát khổ (Bát Chánh Đạo)

Chánh kiến là ánh sáng đầu tiên trong Bát Chánh Đạo – cũng là gốc rễ của mọi thiện pháp, từ đó mới phát sinh các yếu tố chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm và chánh định.

Chánh kiến là ánh bình minh

Là nhìn đúng pháp, tu hành thẳng ngay.

Biết thân vô ngã – đổi thay,

Biết đời vay trả, biết ngày chánh chân.

Hiểu Tứ Đế, thấy nguồn nhân,

Thấy Đạo Bát Chánh là phần độ sinh

2. Thực hành chánh kiến trong đời sống

Quán sát nhân quả trong từng hành động

Ví dụ thực tiễn:

- Khi mình bố thí, giúp người khổ, tự nhiên tâm hỷ lạc, người khác cũng thương mến.

- Khi mình nói dối, hại người, tâm bất an, mất lòng tin, quả báo tự đến.

Phương pháp tu:

Trước khi làm, nên tự hỏi: “Việc này đem lại lợi ích hay tổn hại? Hậu quả sẽ là gì?”

Nếu hành động đem lại quả lành, khiến thân – khẩu – ý thanh tịnh, thì nên làm. Còn nếu gây hại, thì hãy dừng lại và quán chiếu.

Hành trì phản tỉnh – sống tỉnh thức

Trước – trong – sau việc nhớ qua,

Xét xem hậu quả để mà liệu lo.

Nếu lành – hãy mạnh dạn cho,

Nếu gây tổn hại – dừng cho kịp thì.

Thân – Khẩu – Ý phải trị nghi,

Thanh lương sống đúng, chẳng chi vẩn sầu.

Chánh tri là gốc ban đầu,

Đi từ tỉnh thức, đến cầu giải oan.

Nghe pháp – thân cận người trí – sống tỉnh thức

- Hãy thường nghe pháp thoại từ chư Tăng có giới đức.

- Gần gũi bạn lành, sống trong môi trường chánh pháp.

- Mỗi ngày nên có phút giây quán chiếu tâm mình: Hôm nay tâm mình thiện hay bất thiện? có si mê hay tỉnh giác?

Trích bài giảng của ngài Bhante Mahātissa.