LỜI BAN BIÊN TẬP
 

Trong năm 1963, Phật giáo Việt Nam đã trải qua một số sự kiện quan trọng và khó khăn do tình hình chính trị và xã hội diễn ra trong giai đoạn đó. Dưới đây là một tóm lược về lịch sử Phật giáo Việt Nam trong năm 1963 qua các văn kiện trao đổi giữa sứ quán Hoa kỳ tại Sài Gòn và Bộ Ngoại Giao Mỹ:

Xảy ra cuộc biểu tình của các Phật tử tại Huế: Vào tháng 5 năm 1963, một cuộc biểu tình quy mô lớn đã diễn ra tại Huế, do các Phật tử yêu cầu chính quyền miền Nam Việt Nam (do chính phủ của Ngô Đình Diệm lãnh đạo) tôn trọng quyền tự do tôn giáo và chấm dứt việc áp bức Phật giáo. Cuộc biểu tình này đã bị đàn áp bởi quân đội và cảnh sát, dẫn đến nhiều người thiệt mạng.

Sự kiện tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức: Vào ngày 11 tháng 6 năm 1963, Hòa thượng Thích Quảng Đức, trụ trì chùa Quan Thế Âm ở Gia Định (nay thuộc TP.HCM), đã vị pháp thiêu thân để phản đối chính sách kỳ thị tôn giáo của chính phủ miền Nam Việt Nam. Hình ảnh cảnh sát và quân đội miền Nam Việt Nam đứng bất động trước sự kiện bi hùng này đã lan truyền khắp thế giới, gây chấn động và thu hút sự chú ý quốc tế đối với tình hình tôn giáo tại Việt Nam.

Đối đầu giữa Phật giáo và chính quyền: Trong giai đoạn này, chính quyền miền Nam Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Ngô Đình Diệm đã thực hiện một số biện pháp cưỡng chế và kiểm soát với Phật giáo. Các chính sách bắt buộc như việc cấm treo cờ Phật giáo tại các chùa, không xem Phật giáo là một giáo hội tôn giáo và đặt Phật giáo dưới quyền kiểm soát của nhà nước đã gây phản đối mạnh mẽ từ các nhà sư và Phật tử.

Sự ảnh hưởng của sự kiện lên Phật giáo: Cuộc biểu tình và sự kiện tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức đã gây ra sự chấn động mãnh liệt và tăng cường sự phản đối chính sách của chính phủ miền Nam Việt Nam. Các nhà sư và Phật tử tiếp tục đấu tranh cho quyền tự do tôn giáo và công bằng xã hội.

Tóm lại, năm 1963 là một năm đầy biến động và khó khăn cho Phật giáo Việt Nam, với những sự kiện quan trọng như cuộc biểu tình tại Huế và sự kiện tự thiêu của Hòa thượng Thích Quảng Đức, tạo nên một cảnh quan chính trị và tôn giáo nổi bật trong lịch sử Phật giáo Việt Nam thời hiện đại.

Dưới đây là các văn kiện trao đổi giữa tòa đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam và bộ ngoại giao Hoa Kỳ cũng như các tư liệu liên quan đến Phật giáo trong năm 1963 đã được giải mật, được dịch giả Nguyên Giác chuyển ngữ với phần audio qua giọng đọc nam và nữ gốc Mỹ.

01- Bilingual: Vietnam 1963: Who Is Mr. William C. Trueheart 
02- Bilingual: 140. Telegram From The Embassy In Vietnam To The Department Of State
03- Bilingual: 141. Telegram From The Embassy In Vietnam To The Department Of State
04- Bilingual: 142. Telegram From The Embassy In Vietnam To The Department Of State
05- Bilingual: Recalling A 60-year-ago Event: Most Venerable Thích Quảng Đức Burnt Himself To Safeguard The Dharma
06- Bilingual: 143. Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam
07- Bilingual: 144. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State
08- Bilingual: 145. Current Intelligence Memorandum Prepared In The Office Of Current Intelligence, Central Intelligence Agency
09- Bilingual: 146. Telegram From The Embassy In Vietnam To The Department Of State
10- Bilingual: 147. Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam
11- Bilingual: 148. Telegram From the Department of State to the Embassy in Vietnam
12- Bilingual: 149. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State
13- Bilingual: 150. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State
14- Bilingual: 151. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State
15- Bilingual: 152. Letter From the Director of USIA to the Assistant Secretary of State for Far Eastern Affairs