Tết Dương đối các nước châu Âu thì có cây thông nhỏ, còn người Việt Nam và một số nước châu Á, Tết theo lịch Âm lại đi tìm những hoa và cây cát tường, kỳ vọng một năm mới sẽ có nhiều điều tốt lành. Vào những ngày giáp Tết, người ta hối hả đi mua đào, quất, mai và các loại chậu cây hoa khác…Vậy những loại hoa nào nên dùng tại nhà trong dịp Tết này?

Hoa cúc và chậu hoa cúc

Người xưa cho cúc là loài hoa quân tử, có chất “băng thanh ngọc khiết”, chịu sương chịu hàn, tượng trưng cho phẩm chất cao thượng, tinh khiết. Hoa cúc là loài hoa duy nhất khi khô héo không bị rủ và rụng, mà vẫn còn dáng thẳng cứng như lúc tươi.

Hoa cúc thường nở rộ vào tháng 9 âm lịch độ giữa Thu, nên người xưa cho cúc là biểu trưng của trường thọ và trường cửu. Ngày mồng 9 tháng 9 âm là ngày của hoa cúc, ngày này xưa, người ta thu lượm hoa cúc để ngâm rượu làm “rượu cúc”, để đến ngày tết năm sau mở vò rượu cúc ra uống. Nghe nói nếu uống dài ngày rượu cúc, người ta sẽ khỏe mạnh, nhuận sắc và trường thọ.

Chữ “cúc” gần đồng âm với chữ “cư”, chữ “cứ”, nên xưa, khi muốn chúc ai là quan chức muốn ở ngôi vị lâu dài vững bền, tết đến, người ta đem tặng bức tranh có bông hoa cúc, trên hoa có con châu chấu hay con bọ ngựa đậu.

Còn muốn chúc ai một năm mới và sau đó mãi mãi bình an, người ta vẽ một bức tranh có 9 con gà chọi ở cùng hoa cúc, ngụ ý “chín đời an cư”. Nếu vẽ tranh “tùng cúc” đem tặng, là hàm ý sinh tồn mãi mãi.

Hoa Mai

Người xưa cho rằng, cây mai ngạo nghễ trong sương tuyết, một mình đứng trước với mùa xuân. Quả thật, hoa mai có hương thơm thoang thoảng, khiến cho văn nhân mặc khách từ xưa đến nay tán tụng khen đẹp, không biết tự bao giờ, đã xuất hiện câu thơ bất hủ về mai mỗi bận xuân về:

Một đoá chợt báo trước,

Trăm hoa đứng sau lưng.

Muốn truyền tin tức xuân,

Không sợ vùi trong tuyết.

Mai không chỉ là một trong bốn loài hoa quân tử (trúc, cúc, tùng, mai), trong tranh cát tường “trúc mai song hỷ”, cây trúc tượng trưng cho chồng, mai là vợ, là tranh cổ xưa chúc mừng cho tâm hồn đẹp và vĩnh cửu của tình yêu nam nữ.

Mai khi trời rét thì vươn cành nở hoa, nên người xưa cho là hoa mai báo xuân về, báo điềm vui mừng tốt đẹp. Hoa mai có 5 cánh rõ ràng tượng trưng cho năm thần cát tường là Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh. Chính vì vậy mỗi dịp Tết đến, người ta để chậu mai trước sân hay trong nhà. Tại Việt Nam, người phía Nam như ở Sài Gòn… tết hay sắm cây mai hoa vàng, hẳn chắc vì lý do này chăng?

Hoa Đào

Cây đào trong phong thủy được xem là tinh hoa của Ngũ hành. Đào không những có thể trị bách quỷ, xua đuổi tà ma mà nó còn là biểu tượng cho sự đổi mới và sức sinh sôi phát triển mạnh mẽ nên khi đón năm mới, các gia đình hay trồng đào trước cửa nhà.

Truyền thuyết xưa nói rằng, xưa lắm rồi, có vị tiên là Khoa Phụ cầm gậy đuổi mặt trời, miệng khát quá không chịu nổi bỏ gậy mà chết. Nhưng lạ thay, cây gậy của tiên ông liền biến thành rừng đào, sắc hoa rực rỡ đặc biệt.

Lại có truyền thuyết, trên núi Đô Sóc ở biển Đông có cây đào rất to, dưới gốc cây có hai vị thần là Thần Đồ và Đô Sóc chuyên đuổi ác quỷ. Do đó, người xưa tin rằng gỗ đào có thể trừ được quỷ, nên ngày mồng Một tết, dùng tấm gỗ đào, trên đó vẽ hai vị Đô Sóc và Thần Đồ đem treo trước cửa để trừ tà, quỷ dữ khi năm mới đến. Sau này người ta lại dùng hoa đào đặt trong nhà để trừ dữ đón vui khi Tết đến.

Thuỷ Tiên

Theo phong thủy, hoa Thủy Tiên được xem là loài hoa thanh tao, quyền quý.

Tương truyền rằng, xưa có một nàng tiên tên là Lãng Ba được sinh ra từ nước, nên người ta gọi là Thuỷ Tiên. Nàng biến hiện thành loài hoa cao khiết thoát tục, thích nước nhưng lại không nhiễm bùn, nên gọi là hoa thuỷ tiên.

Hoa thuỷ tiên hương thơm thuần khiết, thường là vật để ngắm trong buổi đầu năm mới. Nhà ai có chậu hoa thủy tiên, nếu hoa nở vào đúng lúc giao thừa hoặc sáng ngày mồng một Tết, là báo vận phúc trong năm sẽ đến.

Đây là loài hoa chất khô ráo không dầm nước, nên người ta còn cho hoa có tác dụng tránh tà khử uế, đem lại cho nhân gian sức mạnh thần kỳ, cát tường như ý. Ngoài ra tên hoa có chữ “tiên” nên rất cát lợi, do vậy người ta thường dùng hoa để chúc phúc cát lợi. Người xưa vẽ tranh cát tường thủy tiên, cây thọ thạch và trúc, nghĩa là “tiên chúc trường sinh”. Thuỷ tiên còn tượng trưng cho đôi tân hôn hạnh phúc, do vậy trong động phòng người xưa thường đặt một chậu thuỷ tiên.

Quất

Chữ “quất” và chữ “cát” gần đồng âm, nên người ta thường gọi cây quất là “cây cát”, do đó đã trở thành vật cát tường

Chữ “quất” và chữ “cát” gần đồng âm, nên người ta thường gọi cây quất là “cây cát”, do đó đã trở thành vật cát tường, nhất là khi tết đến.

Cây quất có nhiều loại: Kim quất dự báo điềm phát tài, tứ quý quất dự báo điềm bốn mùa bình an, có tục treo treo cành châu sa quất ở đầu giường ngày đầu năm để cầu “cát tinh chiếu”…Người xưa vẽ tranh cát tường có quả quất, quả hồng, cây bách hợp là ngụ ý “trăm sự đại cát”, còn nếu vẽ một cái làn trong có hai con cá và hai quả quất là biểu hiện “cát khánh có thừa”.

Còn vào dịp Tết, dân gian thích mua cây kim quất hoặc tứ quý quất để bày thưởng thức, cũng là cầu một năm mới phát tài, bốn mùa bình an, vạn sự như ý.