Các chủng mới của virut corona kéo dài sự tồn tại, phát tác lâu hơn nhiều tính toán lẫn cảm tính của số đông khiến nguồn lực dự trữ bị đe doạ, bao gồm nguồn lực y tế, tài chính, lương thực thực phẩm, các nhu cầu sống cơ bản. Sự vận hành kinh tế toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng và có khu vực, vùng, quốc gia, các chủ thể kinh tế cụ thể gãy đổ.

Cho dù có những khởi sắc, các chỉ số kinh tế có phát triển, VN vẫn là nước nghèo, mức sống đại đa số dân chúng thấp; sức phòng vệ tự vệ của nền kinh tế không cao, tổn thương diễn ra đụng đến mâm cơm từng gia đình. Nông sản ùn tắt đầu ra, nhiều lĩnh vực kinh tế dịch vụ đóng băng... Nguồn lực của nhà nước cũng rất hạn hẹp, sự hỗ trợ chia sẻ lại – như thường khi- kêu gọi trong chính dân chúng vốn đang lao đao. Nếu các nước giàu giải ngân hàng tỉ đô la trợ cấp cho dân nghèo, tiêm miễn phí vắc xin, viện trợ nhân đạo và cung cấp vắc xin cho bên ngoài, VN lại trợ cấp tượng trưng vài đợt, nhưng liên tục vận động kêu gọi dân chúng từ giải cứu nông sản đến đóng góp mua vắc xin từ  một đến hai ngàn đồng, dụng cụ y tế chống dịch, một hình ảnh trái khoáy cho thấy vai trò nhà nước loay hoay hoài trong vận động kêu gọi những người dân vốn đã đóng mọi loại thuế cùng phí, trong dịch rất lao đao lẽ ra cần chính phủ hỗ trợ.

Một điều may mắn an ủi chính ở cây lúa, vùng nông nghiệp. Việt Nam vẫn chưa có nền nông nghiệp phát triển, canh tác, thu hoạch, chế biến vẫn thô sơ, hiệu quả giá trị nông sản, lương thực chưa cao, nhưng vùng lúa nước truyền thống nghìn năm ở lưu vực sông Hồng, đồng bằng miền Trung, lưu vực rộng lớn sông Cửu Long đã cảnh tác một tổng diện tích lớn, cho tổng sản lượng lúa gạo có thứ hạng trên thế giới về số. Trong khủng hoảng toàn diện, chính vùng lúa nước, hệ thống xây xát và phân phối lúa gạo rộng khắp trở thành chỗ dựa sinh tử cho dân chúng, nhất là dân nghèo. Chỉ cần duy trì sản xuất nông nghiệp, mưa thuận gió hoà, cần lao siêng năng; chỉ cần nhà nước điều tiết khôn ngoan và tình tế thị trường lúa gạo trong nước và xuất khẩu, bình ổn giá, can thiệp khi cần thiết, người Việt sống còn cầm cự với Covid -19 bên nồi cơm, bếp lửa như muôn thuở.

Hiện tại, ở đồng bằng sông Cửu Long, giá 1 kí lô gram gạo loại thường, ăn được là 14.000 VND, cung cấp bữa ăn cho nhiều người. Giá ấy, 1 kí gạo, ngang 1 gói thuốc lá thơm hay một lon coca cola, phí viễn thông vài cuộc gọi điện thoại...

Chính hạt gạo, như ông cha mình ngày trước cầm cự qua chiến tranh, người Việt hôm này cầm cự với Covid – 19, một khủng hoảng chưa thấy hồi kết.

Nguyễn Thành Công