Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, chứng kiến biết bao sự đổi thay để rồi vùi mình trong sâu thẩm, những bức tượng dưới đây lại một lần nữa "tái xuất" mang lại nhiều khám phá thú vị cho các nhà khoa học về nguồn gốc, tổ tiên của con người.

Các di tích lịch sử, khảo cổ là những tài sản cực kỳ quý giá mà tổ tiên đời trước để lại bởi đây là minh chứng cho những gì còn sót lại của nền văn minh, tín ngưỡng của một dân tộc, một quốc gia và thậm chí cả nhân loại.

Dưới đây là danh sách 5 tượng Phật cổ trên 500 tuổi được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới.

1. Tượng Phật 2.000 năm mắt xanh hiếm thấy ở Afghanistan

Năm 2012, tại tỉnh Mes Aynak, thành phố Logar, ở Afghanistan, nơi đã từng là một thành phố nằm trên Con đường Tơ lụa xuyên Á - Âu, một công ty khai thác đồng đã phát hiện một ngôi đền cổ có diện tích 4km² được chôn dưới lớp đất bùn. Khi khai quật khảo sát, các nhà khảo cổ học cho rằng, ngôi đền này chỉ cách thủ đô Kabul chừng 40km, được xây dựng vào khoảng thế kỷ 3 - 5. Tại vị trí trung tâm của ngôi đền cổ, họ phát hiện một bức tượng trông sống động như thật khiến người ta không khỏi xúc động.

Bức tượng Phật mắt xanh quý hiếm được phát hiện tại Afghanistan

Theo AFP đưa tin, chuyên gia phục hồi tượng vật người Ý, ông Ermano Carbonara cho biết: "Khi được phát hiện, bức tượng Phật dường như còn nguyên vẹn, đầu hoàn toàn không bị hư hại, đây là điều rất hiếm thấy. Bức tượng đặc biệt này được đặt ở giữa của một ngôi đền, xung quanh ngôi đền còn được trang trí bằng những bức tranh cổ vẽ hoa".

Kỹ thuật điêu khắc của người thợ rất tinh tế tỉ mỉ, thủ pháp xảo diệu. Mái tóc màu đen của bức tượng Phật được búi cao, mắt màu xanh đậm, đôi má màu hồng phấn, khoác áo cà sa màu tím. Theo ông Ermano Carbonara, đây có lẽ là một trong những hiện vật Phật giáo lâu đời nhất Trung Á, có niên đại vào thời gian của Alexander Đại đế.

Thật kỳ diệu khi tượng Phật có thể tồn tại nơi chiến tranh liên miên mà không hề bị tàn phá.
Bức tượng được làm bằng vật liệu gồm đất sét, gỗ và rơm.

Điều khiến người ta cảm thấy thần kỳ chính là bức tượng Phật hoàn toàn không bị hư hại gì. Ông Carbonara ví von: "Nhìn tựa hồ như một trận mưa đêm cũng có thể làm hỏng bức tượng Phật vậy". Tuy nhiên, trải qua bao mưa gió và chiến loạn, bức tượng vẫn kiên cố. Hơn nữa, tại vùng đất này, đầu của tượng Phật cổ là phần giá trị nhất trên thị trường chợ đen, vậy mà bức tượng vẫn có thể bảo tồn nguyên vẹn hơn nghìn năm qua, quả là điều thần kỳ.

2. Tượng Phật 1.000 năm tuổi lớn nhất thế giới tại Quý Châu, Trung Quốc 

Thời gian gần đây, người dân tại Quý Châu, Trung Quốc phát hiện ra các khối đá của một ngọn núi hóa ra là một tượng Phật cổ xưa hàng ngàn năm. Vì ẩn rất kỹ trong núi sâu nên trước nay không ai nhìn thấy. Chỉ đến đầu thế kỷ này, khi người ta chặt cây cối ở xung quanh, thì tượng Phật mới lộ diện.

Tượng Phật ẩn sâu trong núi đá

Theo như đo đạc, bức tượng này cao đến 50m, cao hơn Đại tượng Phật ở Lạc Sơn, Tứ Xuyên đến 4m và là tượng Phật lớn nhất thế giới. Đây là một bức tượng Phật bán thân với cái đầu được khắc chỉ từ một tảng đá còn thân của tượng, được tạc theo dáng núi và những nếp gấp tự nhiên của núi.

Đầu tượng khắc từ đá, thân tượng tạc theo nếp gấp tự nhiên của núi

Truyền thuyết cổ xưa kể rằng, vào thời nhà Đường, Hòa thượng Hải Năng và đệ tử Hải Thông khi qua Quế Dương, thì nước sông đột ngột dâng cao, nhấn chìm nhà cửa và các nông trại xung quanh, dân làng bị mất trắng. Vì vậy, hai thầy trò suy nghĩ và quyết định tạc hai bức tượng Phật lớn ở đây để ngăn chặn thảm họa.

Ngài Hải Năng đã già, không thể tiếp tục công trình vì lý do sức khỏe. Do vậy, ngài giao cho đệ tử tạc một tượng Phật gần Lạc Sơn và dự kiến sẽ tạc ở thôn Hạ Thủy. Tuy nhiên, một căn bệnh đã khiến ngài Hải Thông viên tịch mà chưa hoàn thành công trình của mình. Đây là lý do tại sao bức tượng mà ngài tạc vẫn dở dang cho đến hôm nay, ta có thể thấy đôi mắt vẫn chưa tạc xong.

3. Tượng Thái tử Tất Đạt Đa trước khi thành Phật 1.000 năm tuổi ở Afghanistan

Năm 2010, trong đống đổ nát của tu viện Phật giáo ở Afghanistan, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một bức tượng đá được cho là tượng của Thái tử Tất Đạt Đa trước khi ngài thành Phật.

Cao khoảng 28cm và được chạm khắc trên đá, bức tượng mô tả một thái tử cùng với một tu sĩ. Dựa trên một đồng xu bằng đồng được tìm thấy gần đó, Gérard Fussman - một giáo sư tại Collège de France ở Paris ước tính bức tượng này có niên đại ít nhất 1.600 năm.

Bức tượng mô tả thái tử cùng người tu sĩ

Nhìn vào bức tượng, có thể thấy Thái tử Tất Đạt Đa đang ngồi trên một chiếc ghế tròn, mắt nhìn xuống, chân phải gối lên đầu gối trái. Ngài mặc dhoti (trang phục truyền thống cho nam giới ở Ấn Độ), quấn khăn tubar, trên cổ đeo một chuỗi hạt, ngồi dưới tán cây đa. Nhà sư đứng ở phía bên phải của thái tử, tay phải cầm một bông hoa sen hoặc cành cọ (hiện nay tay phải của bức tượng nhà sư đã bị hỏng nên chi tiết này chưa được khẳng định).

Dựa trên một số đặc điểm được mô tả lại, đặc biệt là tán lá đa, Fussman tin rằng vị thái tử được chạm khắc trên đá chính là Cồ Đàm Tất Đạt Đa, người sau này đã trở thành Phật. Bức tượng này mô tả Thái tử Tất Đạt Đa khi ngài chưa bắt đầu cuộc hành trình định mệnh về Giác ngộ của mình.

Fussman cũng cho biết việc phát hiện ra bức tượng này cho thấy có thể có một tu viện trong thời cổ đại dành riêng cho Thái tử Tất Đạt Đa trước khi giác ngộ. Ý tưởng này lần đầu tiên được giáo sư Gregory Schopen nhắc đến năm 2005.

4. Tượng Phật Mông Sơn được tìm thấy ở gần Sơn Tây, Trung Quốc

Đó là bức tượng Phật 1.461 năm tuổi, được khắc trên vách núi Mông Sơn vào năm 551, thuộc giai đoạn Nam Bắc triều của Trung Quốc. Sau đời nhà Nguyên, tượng Phật Mông Sơn bỗng dưng biến mất một cách bí ẩn.

600 năm sau, vào thập niên 80 của thế kỷ 20 nó mới được phát hiện bởi một ông lão tên là Vương Kiếm Nghê người Thái Nguyên, Sơn Tây.

Pho tượng cổ gần 1.500 tuổi

Theo lời kể tượng Phật Mông Sơn còn cao hơn cả bức tượng Phật khác được phương Tây công nhận là “đệ nhất thiên hạ”. Toàn thân tượng cao 66m có trên 1.500 năm lịch sử và được xem là bức tượng khắc trên vách núi đá sớm nhất và thế giới.

Vào thời Võ Tắc Thiên, bà đã từng chế tác áo cà-sa cho tượng Phật, điều này cho thấy sự hưng thịnh của thời kỳ đó. Nhưng trải qua các triều đại, bị tàn phá bởi chiến tranh và xói mòn tự nhiên, đến cuối đời nhà Nguyên bức tượng đã bị mất đầu, từ phần bụng trở xuống bị chôn vùi trong bùn đất.

Đây là bức tượng khắc trên vách núi đá sớm nhất Trung Quốc và thế giới

Bức tượng trong quá trình trùng tu.

5. Tượng Phật 600 tuổi bị chìm dưới nước hồ ở Giang Tây, Trung Quốc

Bức tượng cao khoảng 3,8 mét và được khắc vào vách núi. Cuối năm 2016, một người dân địa phương phát hiện ra đầu của bức tượng Phật khi mực nước giảm hơn 10 mét trong hồ chứa nước của nhà máy thủy điện.

Người dân địa phương phát hiện ra đầu của bức tượng Phật khi mực nước giảm hơn 10 mét trong hồ.

Đầu của bức tượng Phật ngồi khắc trên vách đá và nhìn bình thản hướng xuống mặt nước. Cảnh quan này đã thu hút rất nhiều du khách và người dân địa phương. 

“Một nghiên cứu sơ bộ cho thấy bức tượng có thể đã được xây dựng vào đầu triều đại nhà Minh, thậm chí có thể sớm hơn vào triều đại nhà Nguyên”, Giám đốc Viện Nghiên cứu khảo cổ tỉnh Giang Tây, ông Xu Changqing nói với CNN.

Bức tượng có thể đã được xây dựng vào đầu triều đại nhà Minh.

Các ghi chép của địa phương cho rằng dưới hồ chứa nước có thể là đống đổ nát của một thành phố cổ đại được gọi là Xiaoshi. Bức tượng bị chìm vào năm 1960 khi các hồ chứa nước được xây dựng. Tại thời điểm đó, chính quyền địa phương tỉnh Giang Tây không biết về bảo vệ di sản.