HOÀNG TỬ
THỨ MỘT TRĂM
Ngày xưa có một ông vua
Trong vương quốc nọ rất ư lạ đời
Sinh con trai đủ trăm người
Ông hoàng thứ một trăm thời dễ thương
Kiên trì, nghị lực, hiền lương
Tính tình lại rất khiêm nhường lắm thay.
Triều đình thông lệ lâu nay
Mỗi hoàng tử có một thầy trông nom
Chăm lo dạy dỗ sớm hôm,
Riêng hoàng tử út số luôn hơn người
Có thầy tài giỏi tuyệt vời
Như cha hiền đức dạy lời tinh thông
Nên hoàng tử út trọng ông
Chuyên tâm học hỏi và vâng lời thầy.
*
Cũng theo thông lệ xưa nay
Vua cha lần lượt gửi ngay con mình
Sau khi khôn lớn, học hành
Mỗi người tới một tỉnh thành khác nhau
Để mà phục vụ dài lâu
Giúp dân, giúp nước trước sau nhiều bề
Và chàng hoàng tử út kia
Cũng làm nhiệm vụ vừa khi trưởng thành,
Trước khi đi chàng khôn lanh
Xin thầy ý kiến khuyên mình điều hay
Xem nên chọn tỉnh nào đây,
Nghe xong thầy mới phán ngay đôi lời:
"Đừng đi tỉnh! Ở lại thôi!
Hãy vào yết kiến vua rồi trình tâu
Anh em đi hết còn đâu
Chỉ còn con út muốn hầu cận vua
Con mong ở lại thủ đô
Để mà sớm tối chăm lo cha già!"
Chàng hoàng tử út nghe qua
Vâng lời, vào gặp vua cha tâu trình
Vua nghe hoan hỉ thật tình
Thấy hoàng tử út trung thành lắm thay
Vua cha bèn chấp thuận ngay.
Và hoàng tử út lại quay về thầy
Xin thầy khuyên nhủ điều hay
Làm sao giúp thủ đô này tốt hơn
Giúp vua, giúp nước, giúp dân.
Ông thầy thông thái tinh khôn dạy liền:
"Hãy xin vua ban cho quyền
Đi thâu thuế má, bạc tiền của dân
Đồng thời cứu trợ chia phần
Giúp người khốn khó đang cần tình thương
Nếu vua đồng ý mọi đường
Hãy làm nhiệm vụ với lương tâm mình
Đàng hoàng, thành thật, nhiệt tình
Lòng từ giúp khắp chúng sinh trong vùng!"
Chàng hoàng tử út vui mừng
Y lời thầy dạy, thưa cùng vua cha
Vua đồng ý chẳng chần chờ
Thật là êm chuyện, quả là thuận duyên.
Chàng hoàng tử út lành hiền
Ra ngoài làm việc chẳng quên lời thầy
Khi thu thuế khéo léo thay
Dung hoà luật pháp với đầy từ tâm,
Còn khi phân phát đồ ăn
Cùng bao vật dụng cho dân đói nghèo
Chàng luôn rộng lượng đủ điều
Mọi người quý trọng, thương yêu vô cùng.
*
Ngày vua hấp hối trong cung
Các quan thỉnh ý vua mong tìm người
Đưa lên kế vị trên ngôi
Nhà vua suy nghĩ và rồi truyền ra:
"Cả trăm hoàng tử con ta
Có quyền kế vị để mà lên ngôi
Vậy trong vương quốc khắp nơi
Để cho dân chúng chọn người thay ta"
Vua qua đời, tin loan ra
Khắp trong vương quốc gần xa đồng tình
Chọn hoàng tử út tinh anh
Lên ngôi vua tại hoàng thành ngay thôi,
Tôn xưng hoàng tử đẹp lời
Lòng thời bác ái, tính thời công minh.
*
Ngờ đâu xảy chuyện chẳng lành
Thấy rằng ngôi báu bị giành mất đi
Chín mươi chín hoàng tử kia
Cho rằng mình bị khinh khi coi thường
Vừa ganh tức, lại giận hờn
Cùng nhau chuẩn bị khơi nguồn chiến tranh
Gửi thông điệp nói ngọn ngành:
"Chúng ta địa vị vai anh hơn người
Các lân bang sẽ chê cười
Nếu em út lại giành ngôi trị vì,
Ngai vàng nhường lại mau đi
Nếu không chinh chiến dễ gì tránh đây."
Sau khi nhận thông điệp này
Nhà vua trẻ lại đến ngay thăm thầy
Nhờ thầy mách nước chỉ bày,
Thầy bèn dạy: "Tránh đọa đày chiến tranh
Khiêm nhường thưa với các anh
Rằng con chỉ muốn an lành mà thôi
Tránh cho dân chúng khắp nơi
Nhà thời tan nát, người thời mạng vong,
Rằng vương quốc là của chung
Hãy chia ra đủ trăm vùng đều nhau
Phần ai cũng có trước sau
Thế là tốt đẹp, còn đâu tranh giành!"
*
Nhà vua trẻ lại tuân hành
Báo tin cho các người anh hay liền
Lúc này họ đã kề bên
Mang quân vây kín, khó yên mọi bề
Ngay khi nhận đề nghị kia
Họ bèn họp lại nghĩ suy, luận bàn:
"Chia trăm phần nhỏ vô vàn!"
Thế là họ thấy chẳng ham muốn gì
Nên không nhận đề nghị kia
Nhưng rồi nghĩ kỹ lại thì thấy ngay
Dù cho chiến thắng vua này
Cuối cùng cũng lại loay hoay chia phần
Vậy cần gì phải bận tâm
Khiến cho đất nước xoay vần tang thương
Đang hùng mạnh, đang phú cường
Trở nên yếu kém có đường diệt vong
Quốc gia thù nghịch quanh vùng
Từ lâu vẫn chỉ chờ mong chuyện này.
Các hoàng tử họp lại ngay
Cùng nhau quyết định không gây hận thù
Đồng thời phát triển tâm từ
Quây quần chung sống rất ư hoà bình
Còn riêng ngôi báu triều đình
Trao hoàng tử út một mình đảm đang.
*
NHẬN DIỆN TIỀN THÂN
Thầy của hoàng tử út là tiền thân Đức Phật.
*
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi
THE ONE-HUNDREDTH PRINCE
của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)
___________________________________________________
