Cả nước đang triển khai cấp căn cước công nghệ gắn chip hiện đại cho công dân, đội ngũ nghiệp vụ công an thuộc cảnh sát hành chính làm việc có khi suốt ngày đêm để xử lý thủ tục cho bà con, cường độ làm việc rất cao. Thực tế tại các cơ sở đăng ký cấp căn cước mới khiến suy nghĩ nhiều về vân tay…
Vân tay rất quan trọng xác định căn cước công dân:
Về chuyên môn nghiệp vụ, ngành khoa học hình sự mọi quốc gia đều có lịch sử dài lâu nghiên cứu và ứng dụng hiểu biết cùng dữ liệu vân tay cho quản lý dân cư, phòng chống tội phạm và hoạt động tư pháp nói chung. Cho dù không phải đặc điểm duy nhất nhận dạng công dân (còn có nhiều đặc điểm sinh học có giá trị pháp lý khác như tóc, máu, giọng nói…), nhưng vân tay vãn là đặc điểm quan trọng bậc nhất gắn với lịch sử cảnh sát mọi quốc gia từ xa xưa. Kiểm tra vân tay, dấu vân tay thực tế và tàng thư lưu trữ là một công tác kinh điển của cảnh sát, khoa học về vân tay được dạy ở các bậc học ngành cảnh sát như một yêu cầu căn bản.
Điểm mới về thu thập dữ liệu vân tay trong lần cấp căn cước gắn chip đang thực hiện ở Việt Nam:
Dù cấp chứng minh nhân dân 9 hay 12 số, căn cước mã vạch hay gắn chip, khâu lấy vân tay cùng chụp ảnh thực hiện như nhau. Khác biệt trong lần cấp căn cước này ở công nghệ lưu trữ dữ liệu trên chip điện tử cùng ứng dụng hiện đại số hóa tất thảy các công đoạn từ nhập dữ liệu công dân đầu vào đến chụp ảnh và lấy vân tay bởi thiết bị điện tử. Thay vì lấm lem thủ công bôi bằng mực các ngón tay rồi in lên bảng giấy, công dân khi làm thủ tucju cấp căn cước gắn chip “in” rất nhanh vân tay các ngón của hai bàn tay trên mặt kính cảm ứng của thiết bị và dữ liệu được quản lý chia sẻ truy xuất vô cùng linh hoạt thay vì khổ công dùi mài với tang thư vân tay theo cách thủ công cũ, điều này rất quan trọng chẳng những hiện đại hóa nhanh gọn thủ tục làm căn cước mà còn giúp “quét” truy tìm tội phạm, xử lý hồ sơ tội phạm rất nhanh và hiệu quả. Tính hiện đại của công nghệ chip và riêng dữ liệu vân tay số hóa đã là một cách mạng trong quản lý hành chính, tư pháp và đấu tranh phòng chống tội phạm.
Thực tế triển khai cáp căn cước công dân gắn chip ở các địa phương đã giúp công an phát hiện nhiều tội phạm bị truy nã mà không phải tốn nhiều công sức.
Vân tay- có nhiều loại vân tay:
Tại một đội cảnh sát hành chính đang khẩn trương lấy vân tay công dân với thiết bị mới nhỏ gọn, anh sĩ quan cảnh sát thao tác với các ngón tay công dân theo lệnh và hướng dẫn bằng giọng nói từ thiết bị “trỏ trái, tró phải…”, vệt vân tay hiển thị rõ rệt trên màn kính ngay khi in quét. Cạnh anh là chiếc khan tay cùng máy sấy tóc cầm tay dùng xử lý trường hợp các bàn tay ẩm ướt như bệnh phong thấp… Thời gian thực hiện công đoạn lấy vân tay không như nhau bởi thiết bị hiện đại có yêu cầu chặt chẽ và khi lăn dấu không đạt phải làm lại rồi … làm lại có khi cả công dân và cảnh sát mướt mồ hôi: ngón tay chay sần, do lao động hay tai nạn chẳng hạn, vất vả. Không bàn tay nào giống bàn tay nào. Thấm thía khi nghe viên sĩ quan cảnh sát, sau khi thực hiện nhanh “ca” lấy dấu vân tay một công chức thư sinh bàn tay mềm mại, dấu vân tương tác nhanh với mặt kính, anh công an nói: phải tay nào cũng như vầy nhanh biết bao!
Xã hội mà, làm sao ai cũng như ai được: có người lao động trong môi trường văn phòng, cử động mạnh nhất là..gõ bàn phím computer; có người dạy học, lao động mưu sinh bằng giọng nói và trí tuệ; không ít người tay chân lấm lem suốt ngày trong phân xưởng hay đồng áng, tay chân chay sần thô ráp.. Cũng không ít người không may bị thương tổn tay trong tai nạn chưa kịp hồi phục…
Sĩ quan cảnh sát vật lộn với các vân tay, các khâu khác bị ảnh hưởng do qui trình khép kín. Tôi nghe người chỉ huy truyền miệng chỉ đạo của giám đốc công an địa phương: nếu 15 phút không có dấu vân tay, ngừng!
Khi hoàn thành thủ tục đăng ký cấp căn cước gắn chip, nhận giấy hẹn, trong điều kiện tin học hóa ngành công an hiện nay, cũng có thể xem như bàn tay bạn sạch không chỉ theo nghĩa đen, dữ liệu vân tay cho tháy bạn lương thiện, không có vấn đề với luật pháp, nhẹ nhàng.
…. Không phải vân tay đẹp hay xấu, bàn tay mỏng mảnh mềm mại hay thô ráp, không ở công dân làm nghề chi và giai tầng gia cảnh ra sao, thời gian quét lấy vân bao lâu, vân tay đẹp và sạch thực sự khi dữ liệu không có trong tàng thư tội phạm, căn cước cấp cho công dân lương thiện.
Ở đời, sự thô ráp chay sần của bàn tay, vân tay, lao động đến mất dấu vân tay khiến nó mờ nhạt… có khi chính là để duy trì đời sống thiện lương; không ít dấu vân trên bàn tay đẹp mềm mại lại cùng có ở tàng thư tội phạm!
Chuyện vân tay, đáng ngẫm…
Nguyễn Thành Công
