Gu thẩm mỹ dân Á Đông trầm lắng, sự chơi ẩn tàng sâu sắc vào nội tâm, hoà vào vạn cổ, thiên nhiên, dòng biến thiên lịch sử, thay cho sự chơi bùng nổ, phiêu linh sinh tử ở thể thao mạo hiểm trên không, núi đồi, dưới nước của người Âu – Mỹ, tất nhiên đấy là một góc nhìn hết sức cá nhân.

Chơi cây chơi hoa, một văn hoá của người Việt:

Tự cổ xưa ông bà tổ tiên mình, người Việt, cùng người Trung Hoa- Nhật Bản- Triều Tiên ... chia sẻ thú chơi cây, chơi hoa công phu tinh tế gói  cả triết lý sống, triết học, tư tưởng, mỹ học vào đấy: vào từng dáng cây, sắc hoa, bộ rễ, độ nghiêng của thân, cành...

Hình ảnh kinh điển giao đãi thù tiếp bằng hữu thâm tình tri âm tri kỷ bằng nghệ thuật thưởng trà, nhiêu khê củi lửa ấm tách, bên cội cây đẹp ngát hương đã ăn sâu vào tâm hồn Việt, tạc vào thi hoạ văn chương xứ sở.

Chơi cây chơi hoa thoả đam mê cái đẹp, còn đi dưỡng tâm hồn, chí khí, tình cảm cao đẹp. Vườn kiểng hay chỉ một chậu hoa ưng ý dung chứa lý tưởng, nhân sinh quan thế giới quan, lắng đọng tâm hồn chủ nhân, có sức thôi thúc an ủi tri âm khôn cùng...

Người chơi hoa chơi cây ngoài tiền ( ngày nay cần khá nhiều) và kỹ năng chăm sóc, càng cần hơn ở sự minh triết, uyên bác, giàu suy tư, tầm thẩm mỹ ... để tránh cảnh bi hài ghi vào dân gian về chuyện hoa lài...

Chơi cây chơi hoa đâu có dễ.

Quan niệm cổ xưa cho rằng mệnh, thời, tài của con người đến đâu tương ứng với sự hồi đáp của đất trời, không phải bất kỳ ai cũng hữu duyên ngắm loài hoa quý bừng nở hay sở hữu được một cội cây có dáng đẹp, cũng như hữu duyên kết được bạn hiền hay giao tình uyên ương trăm năm. Vậy đó...

Quan niệm về hoa đẹp cây quí xứ mình rất riêng, theo phông thẩm mỹ đặc thù.

Mai có nhiều loài với hình dáng, đặc tính sinh học riêng. Mai vàng miền Nam cũng không chỉ có một giống, còn mai chấn thủy lốm đốm hoa trắng chen trong lá nhỏ chi chít xanh, cội cây lâu năm khá hay.

Sứ cũng vậy, nhiều loài. Có loài sứ thân nhiều nước, uốn rễ vồng lên hình củ, nhánh toả chi chít, hoa pha sắc trắng đỏ quanh năm nhưng sâu .. mênh mông nhiều, con nào con nấy bự chảng mắt nhìn rất ghê! Chăm loài sứ này mệt vì bệnh cây, do dễ úng nước, rồi sâu.

Ngược lại có loài sứ cứng cỏi như cây xanh đường phố, thân chắc, toả nhánh, hoa trắng, cao lớn, trồng thành hàng nhìn được, dễ chăm.

Cần thăng trồng bon sai, sức sống không khác xương rồng trên sa mạc: dẻo dai thân cành, uốn dễ khi tạo dáng, cần ít nước, lại có thể lợi dụng tính dẻo của cây uốn vào san hô tạo hình ở hòn non bộ. Cần thăng gai góc, rể vồng lên như sứ, cuộn hình độc.

Đặc tính của Da cũng có thể cấy vào san hô tạo cảnh quan cho hòn non bộ, nói lên vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt theo chủ đề tư tưởng thẩm mỹ nào đấy.

Muôn màu sắc chuyện chơi hoa chơi cây.

Chơi lan trong giãn cách:

Phong lan lại ở tầm cao của thú chơi, sự tao nhã của phong lan, đa dạng, cả sức sống, độ quí hiếm do phân bố...

Ngày nay, ở xứ mình, thú chơi lan thăng hoa thành một trào lưu đắt đỏ, nhiều công phu. Những con số tiền tỷ hay hàng trăm triệu cho một giò lan là có thực, mấy đoá phong lan lung linh huyền ảo vượt giá con xe xịn, chuyện thường....

Dịch, trì trệ, khó khăn, cơm gạo điện nước thuốc men đau đầu, nỗi lo cô - vi canh cánh làm rụi nhiều cảm hứng, tưởng đâu những thú hoa lá cành xa xỉ vơi đi, nhưng...

Chơi cây chơi hoa để di dưỡng tinh thần, kết giao với tự nhiên, tìm tri âm trong cái đẹp và cảm xúc về cái đẹp, trãi nghiệm cùng sắc hoa lung lay thực khôn cùng.

Thế là...   mua lan!  Trong giãn cách, xe cộ ùn ứ, thương mãi ế ẩm, tiền  bạc khó khăn, cảnh tung tẩy xách những giò lan khiến nhiều người nhìn với “ góc nhìn” khác nhau, nhưng rõ ràng cái đẹp bao giờ ... cũng đẹp, ngay trong giãn cách cũng thế, có những tiếng khen nho nhỏ trên đường.

Hồ điệp lá dài, cuống hoa dài nốt, cánh hoa pha sắc trắng đỏ tuyệt diệu; Denro phổ thông hơn, lá cứng, mọc thẳng, hoa “ xếp hàng” trắng, tím, đỏ nhạt hay pha trộn hết thảy vào nhau.

1.  ma- tơ, lôm côm

i tờ tập tễnh chơi, không mấy rành, nghe nói phong lan có rất nhiều loài, lại còn đột biến, riêng Hồ điệp hay Dendro cũng có nhiều lựa chọn với đặc điểm riêng. Song, nghiệp dư vẫn thụ cảm nhiều nét thanh tao, nhẹ nhàng, cao quý của lan.

Giãn cách, chú mục vào những giò lan, quan sát, thưởng lãm, chia sẻ trãi nghiệm của dân chơi lan với những cung bậc kỳ thú của đời sống một thực vật trên giá thể thực vật đã kết thúc sự sống, mỗi khi lần nhú măng nho nhỏ, hé nụ, xoè cánh hoa lung lay trong gió nhẹ... Những giò lan kia nếu tồn tại trong rừng vắng ở chốn cao cao sẽ đẹp biết bao nhiêu.

Một vườn lan hay chỉ một giò lan truyền đi thông điệp về đời sống này, về vận động của tự nhiên, lẽ mất còn, thiện ác, đẹp xấu... Mỗi người chơi hoa chơi cây lại có suy nghĩ riêng, cảm nhận và trãi nghiệm riêng, lại gặp nhau ở một từ dùng để biểu đạt: đẹp.

Trong giãn cách, tin dịch bệnh tràn ngập, đường hoàng chơi lan, nuôi niềm tin, hy vọng, di dưỡng tinh thần, chẳng hay sao?

Vậy đó...

Nguyễn Thành Công