Thông thường ở đời chẳng ai muốn gặp phải nghịch cảnh, chướng duyên cả, tâm lý chung của con người vốn là tránh khổ tìm vui, đó là tâm lý tự nhiên muôn đời. Song, với hành giả tu Phật thì nên nhận định rõ rằng có những nỗi khổ trong đời con người ta '' chạy trời không khỏi nắng '', vì thế, không phải do tránh né mà giải quyết triệt để được vấn đề, người tu thì không tìm cầu chướng duyên, nhưng khi chướng duyên đến họ biết rằng đây là cơ hội cần thiết đối với sự thực hành hạnh từ bi, tâm giải thoát.
Người tu hạnh từ bi, nếu không đối diện với những điều trái ý nghịch lòng thì khó có thể hiểu được mình đã thực hành được hạnh từ bi đến mưc độ nào.
Nói cách khác, nhờ đối tượng ác mà hạnh từ bi thăng hoa, nhờ người phỉbáng, chê trách mà sự rèn trau hạnh từ bi, kham nhẫn càng tăng trưởng.
Kinh sách ghi lại rằng: Một hôm, Đức Phật cùng giáo đoàn đến xứ Kosambi lúc ấy đang ở dưới sự cai trị của vua Udena. Khi được tin ấy, một trong những vị thứ phi được sủng ái của vua là nàng Magandiya vốn có hiềm với Đức Phật nên bà ta xúi giục những kẻ vô lại đi theo sau giáo đoàn của Đức Phật và mắng nhiếc Ngài bằng những lời lẽ rất nặng nề. Tôn giả A-nan nghe những lời chửi bới quá thậm tệ, không chịu nổi, bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Dân ở đây mắng nhiếc và nhục mạ chúng ta.
Chúng ta hãy đi nơi khác!
– Ta sẽ đi đâu, A-nan?
– Đến thành phố khác, thưa Thế Tôn.
– Nếu ở đó người ta cũng chửi mình thì sẽ đi đâu, A-nan?
– Sẽ đi chỗ khác nữa, thưa Thế Tôn.
– Nếu ở đó người ta cũng chửi mình nữa thì sao?
– Chúng ta lại đi đến chỗ khác, thưa Thế Tôn.
– A-nan đừng nói thế. Ở đâu có khó khăn thì giải quyết ở đó.
Ổn thỏa rồi mới được phép đi nơi khác. Nhưng ai chửi ông, A-nan?
– Bạch Thế Tôn! Mọi người đều mắng nhiếc chúng ta, bọn côn
đồ và cả đám dân kia.
– A-nan, ta như con voi xông ra trận. Bổn phận của voi xông trận là hứng chịu những mũi tên từ bốn phía. Đúng thế, bổn phận
của ta là kham nhẫn những lời nói độc ác”.
Tiếp đó, Đức Phật thuyết pháp bài Pháp cú được chép trong phẩm Voi, nói lên sự kham nhẫn của bậc giác ngộ.
“Ta như voi giữa trận,
Hứng chịu cung tên rơi,
Chịu đựng mọi phỉ báng.
Ác giới rất nhiều người.” (PC 320).
Bài pháp tác động đến đám đông tập trung quanh Ngài và giáo đoàn của Ngài. Rồi Đức Phật khuyên A-nan.
– A-nan, đừng phiền muộn. Những người này chỉ mắng nhiếc ông trong bảy ngày, đến ngày thứ tám họ sẽ yên lặng. Chuyện khó khăn đó đến với Phật không kéo dài quá bảy ngày.
- Người tu hành khi đối diện với nghịch cảnh, mới trắc nghiệm được tâm của chính mình. Đối diện với bất lợi, đối diện khổ đau, đối diện không danh vọng, đối diện với lời chê, mới trắc nghiệm tâm mình động, hay không động? Cho nên nghịch cảnh là bài học rất quý để trắc nghiệm tâm của mỗi người.
Nếu người tu chân chánh, điều phục tâm, mà cứ muốn thuận duyên đến với mình, mà không muốn nghịch duyên đến, thì rất nguy hiểm. Vì sao? Vì thuận duyên sở hữu quá lâu, sinh ra tham ái, nên khi gặp nghịch duyên là tâm bị đau khổ ngay. Ví dụ: khi mình sở hữu công việc tốt quá lâu, khi đối diện với sự thất nghiệp, mất việc đó, là tâm mình lo sợ. Mình yêu thương một người quá đậm sâu, đột nhiên người đó bỏ mình, liền khổ đau, chới với...
Hãy cảm ơn nghịch duyên, đừng trách nó, chính nghịch duyên trui rèn cho tâm mình ngày càng kiên định.
Chướng Duyên và Tỉnh Thức
Đều la hai bậc Thầy
Vị giúp ta Giác Ngộ
Vị giúp rời mộng say...
Như Nhiên
Tĩnh Tại
Có đôi khi niềm hạnh phúc
Giữ cho mình được dịu dàng
Và lắm khi lòng nhẫn nhục
Giữ đời ta được bình an.
Có khi gặp nhiều nhịch cảnh
Giúp ta mạnh mẻ, kiên cường
Đối diện muộn phiền, bất hạnh
Khiến lòng thêm lớn Hiểu -Thương
Có khi công thành, hiển đạt
Giúp mình hưng phấn, tự tin.
Đôi khi bị đời phụ bạc
Thương người lẻ bóng, chênh vênh..
Lắm khi đường đời thất bại
Giữ mình nhẫn nại, khiêm cung
Bao lần thương đau nếm trải
Để lòng.. độ lượng không cùng...
- Hãy cảm ơn những mùa Đông
Thấu hiểu tình người ấm lạnh
Tạ ơn giữa lúc Hạ nồng
Có hạt mưa về lấp lánh .
Thuận, nghịch vốn nơi trần cảnh
Chớ để lòng bị '' đóng khung ''
- Giữa vô thường ngồi tĩnh tại
Nụ cười trải đến vô chung..
