Theo báo Tp.Hyderabad đưa tin, sau 73 năm, kể từ khi lần đầu tiên được thực hiện khai quật sơ bộ các gò Phanigiri, quận Nalgonda, bang Telangana, Ấn Độ, bởi các bộ phận chức năng khảo cổ học của chính phủ. Bắt đầu khởi sự vào năm 1941, những nổ lực kiên trì đã mang lại hoa quả tốt đẹp với những khám phá có giá trị nhất cho đến ngày nay. 

Một đồng xu Potin exacavated từ góc đông bắc của Di tích Bảo tháp Mahastupa, Phanigiri Buddhist Site, quận Nalgonda (Ảnh: Neeraj Murali)

Lần đầu tiên ở bang Telangana, đã khai quật được một Container, từ Bảo tháp Mahastupa quan trọng nhất trong khu vực. Gần đây họ tìm thấy các nền văn hóa đồ đen và đỏ (BRW), ngoài đồ gốm sứ, 11 hạt bạc nhỏ, ba bạc và ba cánh hoa mỏng từ góc đông bắc của Bảo Tháp Mahastupa, nơi phần đất trống, hiện vật khai quật có thể chứa đầy một Container.

Sau những phát hiện này, có thể đánh giá một cách tự tin rằng: “Bảo tháp Mahastupa này có thể được xem là nơi Giữ Thờ Những Vật Dụng Của Đức Phật (Paribhogika Stupa), và được phát triển mạnh mẽ ngay từ thời kỳ Thánh vương Ashoka (A Dục vương), thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. 

Ông B. Srinivas, Giám đốc phụ trách Cục Khảo cổ học và Bảo tàng cho biết: “Những phát hiện Di tích Phật giáo liên quan đến thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Các tài liệu Phật giáo Phanigiri như một địa chỉ Di sản Phật giáo quan trọng. Sau khi khai quật được tiến hành từ những năm 1941-1944, 1979 và 2002, khi Bảo tháp Mahastupa và di tích Chaityagrihas được tiếp xúc và một số bảng, bài báo, dòng chữ, đồng tiền ghi trụ cột, đồng tiền của Satavahanas, La Mã, Ikshvakus, Kshatrapas .v.v. . . đã được thu hồi.

Với những tàn tích phòng ốc của tịnh xá, đã phát hiện 16 trụ cột, các bộ phận đang chú ý để bảo tồn và sẽ làm nơi Du lịch hành hương của di sản Phật giáo. Sẽ tiếp tục khai quật và đồng thời khôi phục lại các trang Web để đưa lên mạng. Công trình này  sẽ được phủ bằng vữa vôi và trong tương lai là một trong những điểm du lịch quan trọng trong khu vực”.

Có bốn loại tháp tưởng niệm của Phật giáo, tùy theo bốn tính chất sau đây:

(a) Tháp Xá Lợi (Saririka Stupa)

Những tháp stupa này có chứa thờ xá lợi nhục thân của Phật, các vị Đại Đệ Tử, những đạo sư và bậc thánh nhân Phật giáo.

Những tháp stupa có thờ xá lợi Phật được xem là thiêng liêng nhất để tôn kính, thường được xây rất lớn và uy nghi, và càng ngày càng được mở rộng và trùng tu bởi nhiều đời vua là phật tử ở Ấn Độ.

Theo lịch sử, Minh quân là phật tử Asoka (A Dục vương) đã cho mở 7 Bảo Tháp Xá lợi nguyên thủy (riêng Bảo Tháp Ramagama Stupa của người Koliya vẫn còn nguyên vẹn), lấy phần lớn Xá lợi Phật và phân chia ra để giữ thờ trong 84.000 Bảo Tháp Xá lợi mà Ngài đã cho xây trong thời gian trị vì và hành hương của mình. Nhờ vậy, ngày nay chúng ta có thể được nhìn thấy và chiêm bái nhiều Bảo Tháp Xá lợi Phật ở Ấn Độ cũng như ở Pakistan. Ví dụ như Bảo Tháp Pháp Vương (Dhammarajika stupa) ở Thành phố Sarnath, Ấn Độ cũng có một Bảo Tháp cùng tên ở Thành phố Taxila, tỉnh Punjab, Pakistan.

(b) Tháp giữ thờ những vật dụng của đức Phật (Paribhogika Stupa)

Những Bảo tháp Stupa này được xây để giữ thờ những vật dụng thiêng liêng đã được đức Phật sử dụng khi còn tại thế, ví dụ như: Y Ca sa, bình nước, dao cạo và hộp đựng kim chỉ may.

(c) Tháp tưởng niệm sự kiện (Uddesika Stupa)

Những Bảo Tháp Stupa này được xây để tưởng niệm những sự kiện quan trọng đã diễn ra trong cuộc đời của đức Phật, bao gồm cả những nơi ghi dấu những tiền kiếp của đức Phật hay những nơi được ghi nhớ bởi sự có mặt của đức Phật lịch sử khi còn tại thế.

Ngài Huyền Trang đã ghi lại có 14 Bảo Tháp Stupa tưởng niệm ở Vesali (Tỳ Xá ly), trong đó có 12 Bảo Tháp thuộc loại tưởng niệm sự kiện như vậy; và chỉ có 2 Bảo Tháp là Tháp xá lợi.

(d) Tháp do phật tử phát tâm xây dựng

Những Tháp này thường là những tháp nhỏ được xây bên trong hay xung quanh những khu Thánh địa...như là một tâm nguyện cúng dường để tích thêm công đức của một người hành hương.

Những loại Tháp này được xây nhiều nhất ở bốn thánh địa quan trọng là:

1. Lumbini (Lâm Tỳ ni), xung quanh khu di tích nơi đức Phật đản sinh;

2. Bodhgaya (Bồ Đề Đạo Tràng), xung quanh gốc Cây Bồ Đề nơi đức Phật thành Đạo;

3. Migadāya (Lộc Uyển-Vườn Nai), Thành phố Sarnath, nơi đức Phật khai giảng bài Thuyết Pháp đầu tiên;

4. Kusinara, xung quanh Đền Đại Bát Niết Bàn (Mahaparinibbana Temple), nơi đức Phật nhập Niết Bàn (Đại Bát Niết Bàn).

Ngoài những nơi thánh địa này, những tháp do Ppật tử phát tâm xây dựng cũng được xây xung quanh những Bảo Tháp Xá lợi, với tâm nguyện tôn kính, tôn vinh những Bảo Tháp chính thờ Xá lợi.

Những người hành hương đến viếng thăm Tám Thánh Địa Quan Trọng sẽ có được những cơ hội quý giá nhất trong đời để nhìn thấy và chiêm bái nhiều loại tháp tưởng niệm Stupa khác nhau, từ những Bảo Tháp cổ xưa nhất được xây bằng đá ở thành Vesali (Tỳ-xá-ly) cho đến những đại Bảo Tháp được xây dựng công phu và kỹ lưỡng nhất như Bảo Tháp Dhamek Stupa uy nghi ở Tp.Sarnath, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ.

Những người hành hương đến địa danh Bhopal cũng sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng Bảo Tháp Sanchi, nơi thờ xá lợi của những vị A La hán Đại Đệ Tử của đức Phật đã được phát hiện sau này.