Chúng Sinh
Lê Huy Trứ
12/26/2016
Kinh Kim Cang ghi: “Chúng sanh không phải là chúng sanh nên gọi là chúng sanh” (chúng sanh tức phi chúng sanh thị danh chúng sanh). Trong Tạp chí Văn hóa Phật giáo, số 263, ngày 15.12.2016, Bác Sĩ Đỗ Hồng Ngọc diễn giải ý nghĩa chúng sinh rất độc đáo: …chúng sanh ở đây chỉ có nghĩa là những gì do nhiều (chúng) yếu tố tạo thành (sanh) thì gọi là chúng sanh. “Tùy chúng duyên nhi sanh”. Tùy nhiều yếu tố, nhiều điều kiện “duyên” với nhau mà thành thì gọi “chúng sanh” vậy thôi.
Bật Bồ Tát hành thâm Bát Nhã chỉ quán rất giới hạn tự tại và chiếu kiến ngũ uẩn đầy thiển cận. Đấng Bồ Tát chỉ ‘nhìn vào’ thấy tới ‘cái có’ của ngũ uẩn giai không chứ chưa chiếu kiến tới cái ‘nhìn ra’ từ bờ bên kia, “chiếu kiến đáo bỉ ngạn,” thấy được cái không của không (emptiness of emptiness.)
Tương tự, trong vòng 80 năm trở lại, khoa học đã biết ‘nhìn vào,’ và đã biết quán tự tại để chiếu kiến vũ trụ cấu tạo từ giai không, khi thì hạt, khi thì trở thành dạng sóng (particles và waves, có không, không có.) Khoa học cũng đã ‘nhìn ra’ nhưng chưa chiếu kiến và hiểu nổi để mà có thể chứng minh lẫn tư nghị hết những cấu tạo của cỏi sắc tướng 5% của vũ trụ từ 12 nhân duyên. Nói chi tới chuyệncon người có thể kịp thời “giác ngộ” nổi cái vô sắc tướng, dark matter và dark energy, chiếm 95% kiến trúc của những vũ trụ ảo (holographic universes).
Tóm lại, chúng ta không bao giờ giảng giải nổi cái bất khả tư nghị này qua 18 phương tiện căn trần thức đầy vô minh của phàm phu tục tử được. Cho dù, vô sở vô trụ ‘giang hồ không bờ không bến’ cũng chỉ đạt tới tâm bất nhị chứ chưa thật sự tri kiến Phật, chưa kiến thực bản lai Như Lai.
Ngoại trừ Đức Thế Tôn, rất ít chúng sinh có trí tuệ viên dung để có cái ‘nhìn ra’ từ bờ bên kia mà giác ngộ được thực tại của vô sắc tướng. Hơn nữa, khi còn cố chấp phân biệt bờ này bến nọ có nghĩa là vẫn còn tâm nhị nguyên thì làm sao độ nhất thiết khổ ách “chúng sanh” để giác ngộ và thành chánh quả được?
Kinh Hoa Nghiêm, (Avatamsaka,) có nói, “Tất cả từ tâm tạo,”
‘Tôi nghi, do đó tôi nghĩ tôi chấp ngã.’ René Descartes. “Dubito, ergo cogito, ergo sum. ‘I doubt; therefore, I think, therefore I am,’” René Descartes
Hay, bởi vì tôi nghĩ nhầm nên tất cả đoạn trường chúng sinh (đa sinh sự) là do nhân duyên nghĩ bậy mà ra. Tất cả xấu tốt từ tâm tư duy vô minh, rồi tự động tạo ra cái có nhầm lẫn đó?
Lục tổ Huệ Năng khuyên:
“Thức tự tâm chúng sanh.
Kiến tự tâm Phật tánh,”
BS Đỗ Hồng Ngọc triển khai: “Tất cả đều do “duyên” mà sanh. Do “phan duyên” mà dắt díu, tạo nên vô lượng vô số vô biên chúng sanh mà gây bao phiền não. Và, như thế, Bồ-tát nguyện “ngày nào còn một chúng sanh… quyết không thành Phật” là có lý quá chớ!”
Theo tôi, nó còn có nghĩa, ngày nào tự tâm thức vẫn còn một niệm ‘duyên chúng sanh’ sẽ ‘bất kiến tự tâm Phật tính’’ không tự độ được nhất thiết khổ ách cho nên không thể siêu giác ngộ thành Phật được.
Tóm lại, tâm sanh pháp hiện, chúng sinh hiện hữu. Tâm diệt pháp diệt, chúng sinh hữu diệt. Tuy nhiên, vấn đề không phải là ‘không có, có không, sắc và vô sắc,’ chiếu kiến được ngũ uẩn giai không hay độ tất cả chúng sinh nhưng nguyên nhân là tại vì sự tiến hoá (evolution) của chúng sinh lẫn con người (human) vẫn còn quá phôi thai để có thể nắm bắt được ‘Nhất Nguyên.’ Có thể hơn vài chục triệu năm tới chúng ta tiến hóa ‘khác hơn,’ trở thành siêu nhân (super human,) và nhất là bớt vô minh thì may ra mới có được một chút khái niệm minh mẫn về công án này?
Rất tiếc vì chúng ta chưa biết hết vài cọng lá trí tuệ trong tay của Đức Thế Tôn nên Ngài không thể dạy thêm về những đám lá trên rừng mà chúng ta muốn biết và có thể cũng vì vậy mà Ngài chưa cho chúng ta biết cái Ngài không biết cho nên chúng ta không biết cái ngài không biết nhưng Ngài biết chúng ta không biết cái ngài chưa biết đó?
Lõm bõm học Phật
“Ngày nào còn một chúng sanh…”
Bac Si Đỗ Hồng Ngọc
17/12/2016
Ngày nào còn một chúng sanh…, thì tôi nguyện không thành Phật”.
Đó là lời thệ nguyện của một vị Bồ-tát. Mà có lẽ cũng là của tất cả các vị Bồ-tát trên con đường Phật đạo.
Ngày nào còn một chúng sanh… nghĩa là Bồ-tát muốn thành Phật thì phải “độ” cho hết tất cả các “loài” chúng sanh vào Niết bàn sạch trơn mới xong. Bồ-tát phải giúp cho vô lượng vô số vô biên chúng sanh được… diệt độ mà thiệt ra chẳng có chúng sanh nào được diệt độ cả! (Kim Cang). Bởi “Bồ-tát mà còn có ngã tướng, nhân tướng, chúng sanh tướng, thọ giả tướng thì chẳng phải Bồ-tát” (Kim Cang).
Vậy chúng sanh là gì mà ngày nào còn một chúng sanh thì Bồ-tát chưa thể thành Phật? Chúng sanh là mọi người trên hành tinh này ư? Là mọi loài sinh vật, cỏ cây, muôn thú ư? Vậy đưa hết chúng sanh vào Niết bàn thì ta…thành Phật để chi? Bởi ước nguyện thành Phật là để mang lại hạnh phúc, an lạc, giải thoát cho mình và cho chúng sanh kia mà! Kim Cang nói rõ : “chúng sanh không phải là chúng sanh nên gọi là chúng sanh” (chúng sanh tức phi chúng sanh thị danh chúng sanh). Nghe thiệt điếc con ráy! Nhưng điếc con ráy là tại ta hiểu lầm thôi, chớ chúng sanh ở đây chỉ có nghĩa là những gì do nhiều (chúng) yếu tố tạo thành (sanh) thì gọi là chúng sanh. “Tùy chúng duyên nhi sanh”. Tùy nhiều yếu tố, nhiều điều kiện “duyên” với nhau mà thành thì gọi “chúng sanh” vậy thôi.
Carbon (C), Hydrogen (H) và Oxygen (O), dưới những điều kiện nhiệt độ nào đó, áp suất nào đó và với tác dụng của một enzym nào đó thì kết hợp với nhau, có khi thành đường, có khi thành dấm, có khi thành rượu… Đường, dấm, rượu là những “chúng sanh” do duyên sanh vậy. Một lời nói xúc phạm của ai đó làm ta nổi cơn thịnh nộ, lúc đầu lời qua tiếng lại, lát sau động tay động chân, cũng sẽ tạo ra vô lượng vô số vô biên… “chúng sanh” đó thôi! Lòng tham, nỗi giận, sự si mê đều là những chúng sanh dắt díu nhau xuất hiện trong ta. Tà kiến, kiêu căng, ngạo mạn… đều là những chúng sanh. Và dĩ nhiên bản thân ta cũng là một “chúng sanh” vì được tạo nên từ tứ đại, ngũ uẩn. Bởi thế phải “hành thâm Bát Nhã” để đạt đến trạng thái “ngũ uẩn giai không” thì mới thoát mọi khổ đau ách nạn (Tâm kinh).
Những giận dữ, những tham luyến, những si mê, phiền não mà được đưa vào Niết bàn (tịch diệt) sạch trơn thì khỏe quá đi chớ.
Chúng sanh đầy dẫy trong tâm ta. Nó không từ ngoài vào. Nó từ tâm mà ra.Cho nên Lục tổ Huệ Năng khuyên:
“Thức tự tâm chúng sanh
Kiến tự tâm Phật tánh ”,
còn Phật hoàng Trần Nhân Tông thì dạy:
“Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền”.
Tất cả đều do “duyên” mà sanh. Do “phan duyên” mà dắt díu, tạo nên vô lượng vô số vô biên chúng sanh mà gây bao phiền não.
Và, như thế, Bồ-tát nguyện “ngày nào còn một chúng sanh… quyết không thành Phật” là có lý quá chớ!
Đỗ Hồng Ngọc
(Tạp chí Văn hóa Phật giáo, số 263, ngày 15.12.2016)
.jpg)
