MỤC 1: LÒNG TỪ BI LÀ GÌ?

Từ là ban vui, Bi là cứu khổ , Từ Bi là ban vui diệt khổ cho tất cả mọi loài chúng sinh, đó là hành động lợi tha cứu đời. 

   Từ Bi không phải là thụ động yếm thế nhu nhược, mà một số người lầm tưởng rằng: hễ có Lòng Từ Bi, thì ai muốn làm gì, dù phải hay trái cũng im lặng nghe theo. Thực ra Lòng Từ Bi, khiến ta vận dụng tâm tư khả năng phương tiện để làm cho người thoát khổ được vui, Từ Bi bao hàm ý nghĩa rộng lớn, vì cho vui diệt khổ, không những về vật chất mà cả về tinh thần, không những với loài người mà còn bao gồm tất cả chúng sinh sáu loài Trời, Thần, Người, Ngạ qủy, Súc sinh, Địa ngục.

MỤC 2: TẠI SAO NÊN CÓ LÒNG TỪ BI?

   Tính sân giận oán hờn của con người là nguyên nhân tai hại lớn gây ra khổ đau cho người. Từ việc nhỏ bé gây đổ vỡ, mất hạnh phúc, giữa những người thân như vợ chồng anh em, họ hàng bạn bè, cho đến việc lớn như chém giết khủng bố chiến tranh, giữa các phe phái, các nước, màu da, chủng tộc, tôn giáo, v.v… Tất cả đều do sân hận mà ra, nó nằm sẵn ở trong mỗi con người, có dịp là nó bùng nổ. Vì thế từ thời tiền cổ đến bây giờ, giết chóc chiến tranh luôn luôn xảy ra, không ở nơi này thì ở nơi khác, không sao dứt được cảnh khổ. Phật giáo có phương cách dùng Lòng Từ Bi để xóa đi, diệt đi, lòng sân hận oán hờn, đó là phương thuốc diệt khổ ban vui, vì thế chúng ta cần “Có Lòng Từ Bi” là vậy.

MỤC 3: LÒNG TỪ BI BAN VUI CỨU KHỔ RA SAO?

   Người có Lòng Từ Bi không bao giờ sát sinh người và vật, người Phật tử chân chính không giết súc vật để ăn, không giết súc vật để mua vui như đi săn bắn, gài bẫy, câu cá. Chính nhờ Lòng Từ Bi mà cuộc đời thêm vui bớt khổ, sự chém giết giảm đi, người và muôn vật coi nhau như anh em họ hàng.

   Nhưng chỉ ban vui và diệt khổ trong hiện tại, chưa đúng với ý nghĩa của nó, người Phật tử còn phải nghĩ đến ban vui và diệt khổ tương lai nữa. Mọi người đều biết tâm ý là nguồn gốc của mọi hành động thiện ác trong ý khẩu thân, ý điều khiển miệng nói năng, thân hành đông thiện ác. Do đó, muốn gây nhân vui cho tương lai và diệt nhân khổ cho tương lai, chúng ta phải tu tâm ý trước nhất. Tâm ý tu rồi thì miệng thân theo ý mà nói làm những việc tốt, bỏ nói làm các việc ác, vì thế phải chú trọng tu tâm dưỡng tánh là vậy.

MỤC 4: SỰ KHÁC BIỆT CỦA TỪ BI, VÀ BÁC ÁI: 

   Có người cho rằng Bác Ái rộng hơn Từ Bi, có người cho rằng Bác Ái cũng giống như Từ Bi. Để hiểu rõ vấn đề này, chúng ta lần lượt phân tích ý nghĩa của hai danh từ này: 

Bác Ái: Bác nghĩa là rộng, lớn, Ái là yêu thương, Bác Ái là lòng thương mọi người. Người có Lòng Bác Ái thương yêu mọi người, thường cứu giúp người hoạn nạn, ốm đau, khuyết tật, bất bình thường, nghèo khổ từ vật chất đến tinh thần. 

Từ Bi, như đã nói ở trên, là ban vui, diệt khổ, không phải chỉ dành riêng cho loài người, mà cho cả sáu loài chúng sinh đang vẫn còn trầm luân trong  khổ đau của vô thường sinh tử là Trời, Thần, Người, Ngạ quỷ, Súc sinh và Địa ngục. 

    Ý nghĩa Từ Bi là sự thể hiện một cách có trí tuệ đến tận cùng của lòng yêu thương và sự  hy sinh không ngăn ngại cho tất cả mọi loài. Từ Bi còn có ý nghĩa ban vui diệt khổ từ nguồn gốc lẫn ngọn ngành, chứ không phải chỉ xoa dịu cái đau khổ trong hiện tại mà thôi.

   Như thế Từ Bi về không gian bao gồm tất cả mọi loài trong sáu cõi, về thời gian bao gồm cả hiện tại và tương lai. Còn Bác Ái về không gian chỉ chú trọng một loài người, về thời gian chỉ chú trọng trong hiện tại mà thôi. Nói một cách khác, Từ Bi bao gồm hết nghĩa của Bác Ái, còn Bác Ái chỉ làm được một phần nhỏ của Từ Bi.

   Một số người ngoại đạo không hiểu nghĩa của Từ Bi, nên đã bắt chước dùng danh tự này không đúng chỗ. Đây là việc làm khiến cho người cười chê cho việc lạm dụng thiếu trí tuệ, thật là đáng tiếc đáng thương!! 

   Cũng cần phân biệt Lòng Từ Bi và lòng yêu thương quyến luyến khác nhau, mà đức Đạt Lai Lat Ma thứ 14 đã nói rằng: “Tình yêu thương khắn khít giữa vợ chồng, cha mẹ, anh chị em, họ hàng, bạn bè thân thiết v.v…thường phát xuất từ lòng quyến luyến. Khi lòng quyến luyến thay đổi, lòng yêu thương cũng thay đổi hay biến mất luôn, đây không phải là tình yêu thương chân thực.

   Tình yêu thương chân thật không phát xuất từ sự quyến luyến, mà phát xuất từ lòng vị tha, như khi thương xót hay động lòng trắc ẩn đối với người nghèo khổ bệnh tật. Trong trường hợp này, Lòng Từ Bi của bạn sẽ tồn tại như một sự đáp ứng cho con người bị đau khổ”.

MỤC 5: LÀM SAO ĐỂ CÓ LÒNG TỪ BI? 

   Muốn huân tập được Lòng Từ Bi, chúng ta phải dùng phương pháp Quán Tưởng, có ba cách Quán như sau:

THỨ NHẤT: QUÁN CHÚNG SINH DUYÊN TỪ:

   Là Quán sát cảnh đau khổ của chúng sinh để phát sinh ra Lòng Từ Bi.

   Đây là phương pháp dễ thực hành nhất, khi quán thấy chúng sinh đau khổ, mà cảm thành lòng thương xót, đưa đến Lòng Từ Bi sinh khởi. 

     Chúng sinh ở trong sáu cõi còn đang chìm đắm trong sinh tử phiền não nhiễm ô, chỉ có loài Trời là tốt đẹp hơn cả, nhưng vẫn còn ngũ suy trước khi lâm chung. Loài A Tu La (Thần) có phiền não tranh cãi, xung đột, sợ hãi. Loài Ngạ Qủy (Ma Qủy) bị đói khát buồn khổ. Loài đọa Địa Ngục bị giam cầm hành hạ vô cùng đau khổ. Còn loài Súc Sinh có nạn khổ là ăn nuốt nhau, bị loài người coi như công cụ, giết để ăn, nên loài vật rất khổ. Loài người cũng chịu khổ não từ vật chất đến tinh thần trong mưu sinh hàng ngày, cho đến già bệnh chết, có trăm nghìn nỗi khổ.

Quán thế nào để phát khởi Lòng Từ Bi? 

    Đức Phật dạy: “Quán sát tất cả chúng sinh trong sáu cõi đều là bà con thân thuộc với mình”. Chúng ta có thói quen những gì ngòai thân thuộc của ta, ta đều không quan tâm Giờ đây chúng ta bỏ cái nghĩ hẹp hòi mà nhận ra rằng:

1- Loài người chúng ta sống trên trái đất này như sống trong một cái nhà lớn, một đại gia đình. Không phân biệt màu da chủng tộc, không phân biệt qu ốc gia, không phân biệt tôn giáo v.v…. Những sự khác biệt ấy chỉ là bề ngoài, vì ai cũng có cuộc sống, và niềm vui nỗi sợ như nhau.

2- Rộng lớn hơn nữa, đối với năm loại chúng sinh khác, chúng ta coi như thành phần trong đại gia đình trong thái dương hệ này. Mặc dù khác nhau về hình thức vì khác loài, nhưng cũng là chúng sanh có chung một mặt trời là nguồn sống chung. Tất cả đều tham sống sợ chết như nhau, đều biết cảm nhận nỗi vui sướng và đau khổ như nhau. 

    Gần gũi chúng ta là loài vật, tuy chúng không thông minh biết nói như chúng ta, nhưng chúng có những điểm riêng đặc biệt của chúng mà có khi ta không có. Chúng cũng biết thông cảm với chúng ta và giúp chúng ta nhiều việc lợi ích.

     Có thể rằng đời trước hay đời về sau chúng lại là anh em bà con chúng ta.

   Phương pháp Quán Tưởng này giúp chúng ta mở rộng được cái nhìn hạn hẹp của cái ta (ngã) nhỏ bé, để nhập vào cái to lớn, là đại gia đình của toàn thể chúng sinh.

THỨ HAI: QUÁN PHÁP DUYÊN TỪ     

    Là Quán ta và chúng sinh cùng một thể tánh (là cùng một bản tính, Phật tính), do đó Lòng Từ Bi phát khởi. Chúng sinh đau khổ là chính ta đau khổ, phép quán này cao hơn phép quán trên. Ở đây, dùng lý trí để quán sát, Lòng Từ Bi do duyên “Pháp tánh” (là bản tính chân thật) mà phát khởi. 

     Hành giả quán sát thấy tất cả chúng sinh cùng mình đều đồng một “Pháp giới tánh” (là cùng một bản tính chân thật), cho nên chúng sinh đau khổ là ta đau khổ. Do đó hành giả khởi Lòng Từ Bi cứu khổ ban vui cho tất cả chúng sinh. Đến địa vị này, không còn phân biệt thân thích hay người ngoài. 

     Các vị Bồ Tát nhận thấy các ngài và chúng sinh cùng một bản tính, nên khi cứu khổ không còn phân biệt người đó là ai, và khi làm không chấp đã làm. Chúng sinh có khổ, thì Bồ Tát có Bi, Bồ Tát đã chứng “Pháp duyên từ”, chỉ có mục đích làm sao cho chúng sinh hết khổ được vui thôi.

THỨ BA: QUÁN VÔ DUYÊN TỪ 

   Là không duyên vẫn có Từ:

   Loại quán này cao siêu khó thực hành, Vô Duyên Từ là Lòng Từ Bi không có Tâm Năng Duyên (là tâm làm) và Sở Duyên (là việc làm). Lòng Từ Bi đã sẵn sàng trùm khắp, không chọn lựa phân biệt. Hễ chúng sinh có nhu cầu là có đáp ứng, như tình thiêng liêng giữa mẹ và con. Lòng Từ Bi cũng như mặt trời chiếu soi cùng khắp, không chừa chỗ nào, sẵn sàng, vô tư, không phân biệt lựa chọn.    

MỤC 6: LỢI ÍCH CỦA QUÁN TỪ BI:

   Người Quán Từ Bi sẽ trừ được lòng sân hận giận hờn, bỏ được lòng tật đố ganh tị, dẹp được ngã chấp hẹp hòi, và đoàn kết được với mọi người. Mọi người nếu đều có Lòng Từ Bi, nhân loại sẽ không còn giận hờn giữa người và người, không còn ghét hại giữa chủng tộc này và chủng tộc kia, không còn chiến tranh giữa quốc gia này với quốc gia kia v.v…. Mối liên hệ giữa mọi người, mọi chủng tộc, mọi nước, mọi tôn giáo sẽ được gắn bó cùng nhau xây dựng sự bình yên và ổn định. Lúc ấy con người sẽ vô cùng hạnh phúc khi thấy quanh mình toàn là bà con quyến thuộc như anh em trong một nhà cùng nhau an hòa.

   Từ xưa tới nay, con người trong nhân loại bị đau khổ là do lòng sân hận giận thù gây ra, nếu mọi người biết áp dụng Lòng Từ Bi, sự thù hằn độc ác phải giảm đi. Không còn việc đầu độc oán hờn vương khắp nơi nơi, mưu lừa dối trá rắc reo nghi ngờ sợ hãi nữa. Nếu mọi người đều có Lòng Từ Bi, không còn cảnh tạo bất an chèn ép bức đọa con người, gây khủng bố chiến tranh chết bao sinh mạng. Nếu mọi người đều thực thi Lòng Từ Bi, thế giới này là thiên đường vậy.

   Trong Tăng Nhất A Hàm, quyển 3, trang 475 Đức Phật dạy: “Nếu có chúng sinh tu hành Tâm Từ, lưu truyền rộng nghĩa của tâm từ, vì người diễn nói, sẽ được qủa báo tốt đẹp là: Ngủ yên ổn không chiêm bao dữ, sống yên ổn không bị ác hại, được Trời Người thương mến, không bị binh đao đạo tặc xâm tổn, không bị lửa nước nguy khốn, được sinh lên cõi trời Phạm Thiên” (là cõi Sơ Thiền Trời Sắc giới). , .

 Toàn Không

Hình ảnh thêm về Ý NGHĨA CỦA LÒNG TỪ BI